روانشناسی فوتبال چیست
روانشناسی فوتبال علم مطالعه رفتار و فرآیند های ذهنی در کلیه عرصه های فوتبال است و با استفاده از تکنیک های مختلف روانی به کارائی حداکثری تیم کمک می‌کند.
روانشناس فوتبال چه کمکی به تیم می‌کند
روانشناس فوتبال همچون سایر اعضاء کادر فنی در خدمت سرمربی و تیم بوده و با در اختیار داشتن اطلاعات و شرایط روانی تیم میتواند به عنوان یک مشاور در تمام اوقات بخصوص مواقع بحرانی گره گشا باشد.
در این علم به جنبه های مختلف روانی فرد و گروه پرداخته می‌شود که برخی از آنان عبارتند از :
انگیزش Motivation
نیروی محرکه قوی که باعث می‌شود فرد و یا گروه به سمت هدف مشخصی حرکت کنند. ( تمرین زیاد = دعوت به تیم ملی// گل زیاد = آقای گلی و کسب جایزه)
انگیزش بر دو نوع است
درونی: در این نوع، قوای محرکه به شخصیت فرد بستگی داشته و جهت ارضای درونی حرکت انجام می‌شود. (فقط اروپا)
برونی: در این نوع، قوای محرکه به امتیازهائی که به فرد داده می‌شود بستگی دارد.(امارات)
نیازها و امیال چهار چوب اصلی انگیزش را تشکیل می‌دهند. و یک مربی حتما باید از این انگیزش‌های بازیکن مطلع باشد تا بتواند آنرا مدیریت نموده و از آن به عنوان یک ابزار استفاده نماید.
مطلوب ترین سطح انگیختگی : انگیختگی مناسب میتواند کارهای سخت و ناشدنی را آسان و شدنی کند .(بازی 2 بر صفر باخته را 5 بر 2 کند / منچستر ، 2009 )
توجه و تمرکز Attention & Cocentration
توجه یعنی، دقت نظر حواس ما برای دریافت آگاهانه اطلاعات و تمرکز یعنی محو شدن در توجه !!توجه انسان بیشتر معطوف علاقه مندی هایش است. مربی با شناخت نحوه مدیریت توجه و تمرکز بازیکنان ، به هنگام تمرین و یا مسابقه از حداکثر کارآئی بازیکنانش استفاده خواهد برد. ما ترجیح می‌دهیم که بازیکن روی فرآیند مسابقه تمرکز کند و تمرکز خود را معطوف به نتیجه نکند .
بازیکن باید در خصوص تکنیک های خود و نحوه اجراى آن در تاکتیک های خواسته شده مربی تمرکز کند و حصول نتیجه را به مربیان واگذار کند.
اضطراب Anxiety
عبارت است ازاحساس تشویش درونی همراه با افزایش سطح برانگیختگی روانی. اضطراب همان دلواپسی شدید و بصورت افراطی است.
برانگیختگی روانی یک واکنش خودکار و غیرارادی است که موجب تحریک ارگان های مختلف بدن می‌شود و برخی از نشانه های آن : تکرر و یا احساس دفع ادرار، تعریق غیر طبیعی و زیاد بدن ، اسپاسم عضلانی ، تپش و یا افزایش ضربان قلب، افزایش میزان تنفس.
اضطراب دو نوع است
عمومی : یک سطح عمومی فشار و استرس است که یک شخص میتواند آنرا اداره کرده و از عهده اش بر آید. در فعالیت های روزانه ما با حالات و موقعیت های بسیاری موجه می‌شویم که استرس زا هستند و ما با تجربه و یا با کمک گرفتن از اطرافیانمان میتوانیم موارد نگران کننده را کنترل نموده و پشت سر بگذاریم و یا به دوسیله تکنیک های آرامش دهنده (ریلکسیشن و ..) به این ثبات دست یابیم.
اختصاصی: زمانی را فر ض کنید که یک فوتبالیست پشت ضربه پنالتی قرار گرفته و گل کردن این ضربه سرنوشت قهرمانی یک فصل را رقم خواهد زد !! در این زمان است که یک ترس بزرگ و چیره ناشدنی سراسر وجود فرد را میگیرد و از لحاظ روانی و فیزیکی احساس ضعف می‌کند .
تصویر سازی ذهنی Imagery
تصویر سازی ذهنی یک تجسمی از رویدادی است که قرار است به وقوع بپیوندد این کار برای این صورت میگیرد تا بازیکنان بتوانند مهارت های خود را در یک فرآیند ذهنی متبلور کنند مثلا یک دروازه بان در ذهن خود صحنه ای را مجسم می‌کند که با مهاجم حریف تک به تک شده؛ و واکنش های خود را در موقعیت های مختلف متصور می‌شود.
این کار دروازه بان را ملزم می‌کند تا نقایص و کمبود های خود را در عالم واقعی با تمرینات علمی و منظم بر طرف کند.
این روش میتواند صحنه های واقعی را به روشنی و وضوح برای دروازه بان مجسم کند ، اگر این امر بدرستی انجام شده. و به دفعات تمرین و تکرار شود ورزشکار میتواند تجربه مسابقه آتی را در ذهن خود به دفعات و در موقعیت های مختلف نتیجه ای ( مثلا 1 بر صفر عقب ، 1بر 1، 4….،3 جلو و….) تکرار کند.
هشدار : چنانچه مربى بر تصویرسازی ذهنی بازیکنان نظارت نداشته باشد. افکار پوچ و بیهوده جایگزین خواهد شد.!
استرس stress
استرس عبارت است از واکنشهای فیزیکی ، ذهنی و عاطفی که در نتیجه تغییرات و نیازهای زندگی فرد، تجربه می شوند. آیا داشتن استرس همیشه مخرب است؟ استرس به اندازه ای که محرکی برای انجام فعالیت های روزمره باشد نه تنها مخرب نیست بلکه لازم است. استرس زمانی مخرب می‌شود که، قدرت تفکر، برنامه ریزی ،خلاقیت، اجرا و نهایتا موفقیت را از بازیکنان سلب نماید.
برخی از راه های مقابله با استرس
شناسایی استرس و علت یابی
آموزش و توسعه مهارت ها
پاداش و ترفیع
تدوین برنامه هایی که بازیکنان علائم استرس را تشخیص دهند
تدوین برنامه مشاور برای بازیکنان
ایجاد تنوع غذایی
یشگیری به جای درمان استرس
دریافت بازخورد از میزان موفقیت بازی های انجام شده
بهینه سازی محیط تمرینات (رنگ شاداب، نور مناسب، استفاده از گل وگیاه)
مدیریت زمان و اولویت بندی کارها(درجه بندی اهداف، برنامه ریزی کارها، تخصیص زمان)
برگرفته از : وبلاگ اورامان ورزش