محدود کردن فضای مجازی به نام مدیریت
پردیس‌فناوری‌کیش _ فناوری‌اطلاعات‌و‌ارتباطات ؛
امام جمعه کرمان به‌تازگی از تحریم نبودن ایران در زمینه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ابراز تعجب کرده است. او دومین مسئولی است که در هفته‌های گذشته نسبت به تحریم نبودن یا لغو تحریم در زمینه فضای مجازی واکنش منفی نشان داده است.
در خبری که ایسنا به نقل از امام جمعه کرمان، حسن علیدادی سلیمانی منتشر کرده مدیریت فضای مجازی به لحاظ اخلاقی، امنیتی و اقتصادی واجب دانسته شده. او از اینکه چطور ورود به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مجانی است و در این زمینه تحریم نیستیم ابراز تعجب کرده و گفته در کشورهای اطراف ما هر که بخواهد وارد این فضا شود باید پول بدهد: «سؤال این است چطور ایرانی که تحریم است و با آن دشمنی دارند و حتی حاضر نیستند به بدترین بیماری‌های ما دارو بدهند، در این یک مورد تحریم نیستیم که هیچ، حتی مجانی آن را در اختیارمان گذاشته‌اند.»
این سخنان در حالی گفته شد که عضویت در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی محبوب در همه جا مجانی است. درواقع ماهیت این شبکه‌ها و پیام‌رسان‌ها با گستردگی‌شان معنا پیدا می‌کند و مزیت رایگان بودن باعث جذب بیشتر مخاطب در آن‌ها می‌شود. اگر هم برخی از شبکه‌های اجتماعی نسخه پولی با امکانات ویژه داشته باشند، همچنان عموم کاربران در همه جای دنیا از همان نسخه مجانی استفاده می‌کنند.
پیش از او ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در توییتر خود در واکنش به اقدام امریکا درباره رفع تحریم‌هایی در حوزه ارتباطات نوشته بود تلاش‌ها برای نقض حاکمیت ایران بی‌پاسخ نخواهد ماند.
محدودیت به نام مدیریت
امام جمعه کرمان در بخش دیگری از صبحت‌هایش بر ساماندهی شبکه ملی اینترنت و بی‌نیازی از شبکه‌های خارجی تأکید کرده و گفته مدیریت فضای مجازی به لحاظ اخلاقی، امنیتی و اقتصادی واجب است و مسئولان هرچه زودتر باید این حوزه را مدیریت کنند: «نیاز به شبکه ملی داریم و ضرورت دارد دولت پرحجم تر ورود کند و بتوانیم از فضای مجازی بیگانه که دست دیگران است، احساس امنیت بکنیم. دشمن در یک کار حساب شده و با دلارهایی که خرج می‌کند هر روز دنبال این است کشور ما را به نا امنی بکشاند و دچار مشکل کند و امیدواریم هرچه زودتر شبکه ملی اینترنت را بتوانیم سامان داده و نیازی به شبکه‌های خارجی نداشته باشیم.»
براساس اعلام وزیر ارتباطات در تاریخ ۱۳ مهر، شبکه ملی اطلاعات تا ۵۰ درصد پیشرفت داشته و در زمان‌هایی که اینترنت کشور از سوی مسئولان قطع می‌شود به‌عنوان جایگزین معرفی می‌شود، امکانی که قرار است به گفته علیدادی سلیمانی مردم را از شبکه‌های خارجی بی‌نیاز کند. گزارش اخیر نصر تهران از مشکلاتی که قطع اینترنت جهانی در زمینه تولید، توسعه، آموزش و ارتباط ایجاد کرده نشان می‌دهد حتی تکمیل شبکه ملی اینترنت هم باعث بی‌نیازی از شبکه جهانی اینترنت نمی‌شود.
ساماندهی و مدیریت فضای مجازی معمولاً اشاره‌هایی به محدود کردن فضای مجازی و اینترنت بین‌الملل است که از راه‌های مختلفی مثل فیلترینگ، کاهش پهنای باند، از کار انداختن فیلترشکن‌ها و ایجاد اختلالاتی مثل قطعی در برخی از ساعات و مناطق اتفاق می‌افتد. قاسم ساعدی نماینده مجلس یکی از آن‌ها است که در گفت‌وگویی با شرق با تأکید بر اینکه برنامه دولت مدیریت فضای مجازی است، دائمی بودن فیلترینگ را رد کرده است. او در زمینه مدیریت فضای مجازی به روسیه و چین اشاره کرده که فضای مجازی خود را کنترل می‌کنند: «ما هم به‌دنبال مدیریت فضای مجازی هستیم تا ورود و خروج اطلاعات مدیریت شود.»
حسین جلالی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس هم در گفت‌وگو با سایت نماینده درباره مدیریت فضای مجازی گفته مدیریت فضای مجازی نباید دست دشمنان باشد و حتماً باید این فضا ساماندهی شود.
بعضی از مسئولان هم از قانونمندی در فضای مجازی می‌گویند. احمد حسین فلاحی عضو کمیسیون مشترک صیانت مجلس درباره قانونمندی فضای مجازی گفته و مثال آورده: «حرف ما این است که فضای مجازی حتماً باید قانون‌مند شود. در بسیاری از کشورها اگر فردی در فضای مجازی خلاف واقع عمل کند، باید پاسخگو باشد اما در فضای مجازی ما اینگونه نیست.» این قانونمندی از نظر بعضی از مسئولان شامل پلتفرم‌های خارجی هم می‌شود و برخی مانند مهدی باقری عضو ناظر مجلس شورای اسلامی در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رایانه‌ای معتقدند هر پلتفرمی که بخواهد در ایران فعالیت کند باید از قوانین کشور پیروی کند و با این استدلال احتمال رفع فیلتر پلتفرم‌هایی مثل واتساپ و اینستاگرام را منتفی می‌کنند. سخنانی که به نظر می‌رسد همه درخواست‌هایی اند برای محدود شدن فضای مجازی در کشور. درخواستی که گاهی مثل گفته‌ی امام جمعه کرمان حتی به تحریم بودن اینترنت و شبکه‌های اجتماعی هم می‌رسد.
تحریم بودن ابزارهای ارتباطاتی، برنامه‌ها و پتلفرم‌ها در کشور این بار را از دوش مسئولان برمی‌دارد که با فیلترینگ یا محدود کردن فضای مجازی با افکار عمومی مواجه شوند و پولی بودن آن‌ها باعث می‌شود گروه کمتری برای کسب‌وکار، اوقات فراغت، ارتباط با دیگران و آگاهی از اخبار در این فضا حضور داشته باشند. محدود شدن فضای مجازی یا به گفته‌ی مسئولان کنترل، ساماندهی یا مدیریت با این شرایط هدف دردسترس‌تری خواهد بود.
در این شرایط، محدودیت‌های شدیدی که از هفته‌های گذشته در اینترنت ایجاد شده همچنان ادامه دارند. اگرچه وزیر ارتباطات روز گذشته اعلام کرده بود دو روز است محدودیتی درباره اینترنت نداریم بازهم اینترنت بین‌الملل از بعد از ظهر در اپراتورهای همراه قطع شد و داده‌ها نشان می‌دهند همچنان در برخی از مناطق کشور قطعی از اینترنت جهانی ادامه دارد. اما این سطح از محدودیت‌ها همچنان گروهی از طرفداران محدودیت‌ها را راضی نمی‌کند. مدیرعامل روزنامه همشهری در یادداشتی بر بستن پلتفرمها، طوری که با هیچ فیلترشکنی باز نشود تأکید کرده: «بستن پلتفرمها و هم‌زمان جایگزینی کامل آن‌ها؛ آن‌هم نه به‌نحوی که با فیلترشکن باز شود. هم‌زمان نیز جایگزینی بی‌عیب و نقص. اگر نداریم، بخریم. با کشورها و شرکت‌هایی که حاضرند در چارچوب قوانین ما کار کنند، مذاکره کنیم.» ادامه این شرایط را در کنار صحبت‌های مسئولان می‌توان به این شکل تفسیر کرد که قطع ارتباط با اینترنت جهانی نزدیک است. به‌خصوص که صدای منتقدان هم بلند نیست و به جایی نمی‌رسد.