آشنایی با رشته ی طراحی صنعتی
رشته طراحی صنعتی از رشته های دانشگاهی هنر که نقطه اتصال علم، صنعت و هنر است به طراحی تمامی محصولات می‌پردازد؛ یعنی کلیه لوازم، تجهیزات و محصولاتی که مورد استفاده انسان است، از لوازم آشپزخانه گرفته تا محصولات بسیار پیچیده مثل سیستم‌های کامپیوتری را طراحی میکند. طراحی صنعتی تلاش میکند که سختی و خشونت صنعت را از آن بگیرد تا استفاده از محصول صنعتی برای مشتری آسانتر شود و در این کار هم منافع کارفرما و هم مشتری را در نظر می‌گیرد. طراح صنعتی ممکن است در کنار دانش هنری طراحی، با توجه به زمینه تخصصی مورد علاقه خود، اطلاعات زیادی در زمینه مواد، مکانیک، برق و کامپیوتر، کنترل، پزشکی و حتی دانش های علوم انسانی نظیر روانشناسی، جامعه شناسی و اقتصاد داشته باشد. طراحی صنعتی به عنوان یک رشته و شغل مخلوطی از علم و هنرست. هر یک از دو رکن علم و هنر جایگاه ویژه ای دارند که با حذف هر کدام، روند طراحی صنعتی ناتمام خواهد ماند و نتیجه کار یا به سمت صنعت صرف منحرف شده و یا به سوی هنر صرف. تحصیل در رشته طراحی صنعتی به هیچ وجه خسته کننده نیست. تحصیل در این رشته عمدتا پروژه محور است و دانشجویان باید بر روی پروژه های عملی جذاب و هیجان انگیز کار کنند. اکثر دروس این رشته عملی هستند و همین امر باعث جذاب شدن هر چه بیشتر این رشته تحصیلی می‌شود.
توانایی‌های لازم
در رشته طراحی صنعتی ، خلاقیت حرف اول را می‌زند و دانشجوی این رشته باید توانایی نوآوری و تفکر خلاق را داشته باشد؛ یعنی هم هنر و هم صنعت را درک کرده و هم قدرت مدیریت داشته باشد و علاوه بر موارد فوق تا حدودی با مباحث کاربردی علوم پایه مثل فیزیک، شیمی، هندسه و زیست‌شناسی آشنا باشد. دانشجوی این رشته باید نگاه خود را به اطراف و اشیاء دقیق‌تر کند و پیوسته نیازهای فردی و اجتماعی افراد را در ذهن خود مرور نماید. او باید به راحتی با محیط‌های کاری ارتباط برقرار کرده و تجارب خود را از نظر فنی گسترش دهد به گونه‌ای که بتواند عملکرد طرح خود را کاملاً توجیه نماید و تمامی مراحل اجرایی آن را زیر نظر داشته باشد.
گرایش های طراحی صنعتی
- زمینه هایی که طراح صنعتی در آنها فعالیت می کنند شامل موارد زیر می باشد.
- طراحی محصول: شامل لوازم خانگی، مبلمان اداری و خانگی، وسایل صوتی و تصویری، موبایل، ماشین های اداری، نوشت افزار، اسباب بازی، پوشاک و غیره
- طراحی دکوراسیون: شامل دکوراسیون خانگی، اداری، فروشگاه ها، مراکز تجاری و غیره.
- طراحی محیطی: فضا، مبلمان و چیدمان شهری و کلیه فضاهای زیر مجموعه آن نظیر پارک ها، نمایشگاه ها، مراکز خرید، ایستگاه های اتوبوس و تاکسی و کلیه محیط های عمومی، تأسیسات ترافیکی، تبلیغات شهری، فضای سبز، زیباسازی شهری و….
- طراحی خودرو: طراحی بدنه و نمای داخلی خودرو و سایر وسایل نقلیه.
- طراحی بسته بندی: بسته بندی کالاهای مصرفی و محصولات مختلف.
- طراحی اصلاحی: اصلاح خصوصیات عملکردی یا فرمی یک محصول به منظور بهبود کارایی آن.
- طراحی هویت: به دلیل توانایی های طراحان صنعتی در ایده پردازی، فارغ التحصیلان این رشته بعضا به عنوان مشاور در شرکت های بزرگ و کوچک ظاهر می شوند. طراحی هویت سازمانی (برند) برای مجموعه های صنعتی نیز از توانایی های برخی فارغ التحصیلان این رشته است.
دروس دوره کارشناسی رشته طراحی صنعتی
برخی از مهم ترین دروس رشته طراحی صنعتی عبارتند از: مبانی هنرهای تجسمی، کارگاه طراحی پایه، کارگاه عکاسی، حجم سازی، مهندسی عوامل انسانی (ارگونومی)، مدل سازی، ریاضی، فیزیک و فرم و فضا، استاتیک، نقشه کشی صنعتی، جامعه شناسی صنعتی، فرم و فضا، کارگاه طراحی، و ۹ عدد پروژه طراحی صنعتی(شامل روند طراحی صنعتی، طراحی بسته بندی، طراحی سریع، طراحی مبلمان، حال و آینده، جامعه شناسی صنعتی، کار با کارخانه و…) و پروژه نهایی است.
قبولی در رشته طراحی صنعتی
قبولی در رشته طراحی صنعتی که از زیرشاخه‌های رشته هنر در کنکور سراسری است با رتبه‌های کمتر از 1500 ممکن است. همچنین میتوان با انتخاب رشته طراحی صنعتی و ورود به هنرستان این رشته را از همان سال دهم خواند. قبولی در این رشته بدون کنکور سراسری هم در برخی دانشگاه‌ها ممکن است.
دانشگاه ها در رشته کارشناسی طراحی صنعتی به صورت نیمه متمرکز دانشجو می پذیرند یعنی داوطلبان علاوه بر آزمون کتبی، باید در مصاحبه و آزمون عملی نیز قبول شوند. علاقه مندان می توانند تا مقطع کارشناسی ارشد در رشته طراحی صنعتی در داخل کشور ادامه تحصیل دهند.
به دلیل نوپا بودن این رشته در دانشگاه های ایران دکترای طراحی صنعتی وجود ندارد. ضمن اینکه به دلیل تخصصی شدن گرایش ها و تنوع علاقه ها و زمینه فعالیت افراد، در دانشگاه های خارج از کشور نیز دوره‌های دکترای طراحی به صورت گرایش‌های تخصصی ارائه می‌شود و رشته جامعی به عنوان طراحی صنعتی که در برگیرنده همه مباحث طراحی باشد وجود ندارد.
بهترین دانشگاه‌ها برای رشته طراحی صنعتی عبارتند از دانشگاه تهران، دانشگاه هنر تهران، دانشگاه الزهرا، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه هنر تبریز، دانشگاه اصفهان، دانشگاه آزاد تهران و مشهد.
بازار کار و درآمد طراحان صنعتی
یک طراح صنعتی ممکن است در شرکت شخصی یا شرکت دولتی مشغول به کار باشد و اگر در جایگاه درست خود به کار گرفته شده باشند، مهم ترین وظیفه آنها ایده پردازی برای نوآوری است.
شرکت های طراحی داخلی
تولیدات وسایل خانگی و اداری و ورزشی
شهرداری ها و سازمان زیباسازی
شرکت های تبلیغاتی
صنعت خودرو
کارخانه هایی که نیاز به بسته بندی های متعدد و متنوع دارند
و سایر شرکت هایی که به امر برند (هویت سازمانی) اهمیت می دهند، عمده جاهایی هستند که طراحان صنعتی جذب آنها می شوند.
حقیقت این است که در ایران به دلیل وارداتی بودن کالاهای فراوانی که نیاز به طراحی خلاقانه دارند، نیاز به طراحی از مرحله صفر، از طرف کارفرمایان و کارخانه داران خیلی کم احساس می شود. بنابراین طراحانی که به دنبال استخدام در یک محل مشخص هستند، بیشتر برای طراحی‌های اصلاحی به کار گرفته می شوند.
حتی در بسیاری از کارخانه‌ها یک مهندس مکانیک، کار طراح صنعتی را انجام می‌دهد؛ یعنی هم طرح یک محصول و هم تولید آن برعهده مهندس مکانیک است. بنابراین فارغ‌التحصیلان این رشته هنوز حضور فعالی در صنعت ندارند و تنها در بحث مبلمان شهری، صنعت راه‌آهن و تا حدودی لوازم خانگی و صنعت خودروسازی فعالیت می‌کنند.
اگر هم قصد فعالیت شخصی در شرکت‌های خصوصی دارید، تنها عاملی که باعث موفقیت شغلی است، توانایی‌های شخصی شماست و میتوان گفت که اسم رشته طراحی صنعتی هنوز برای کارفرمایان به اندازه‌ای جا نیافتاده است که به صرف داشتن این مدرک علاقه‌ای به جذب افراد داشته باشند. یک طراح در صورتی در بازار کار موفق است که بتواند توانایی های خود را در عمل ثابت کند که این موضوع نیاز به چند سال وقت و اجرای پروژه‌های موفق دارد.
درآمد فعالان رشته طراحی صنعتی به علت گستردگی زمینه‌های شغلی و کارهای پروژه‌ای مقطعی ممکن است حتی برای یک نفر در مقاطع مختلف سال هم فرق کند. اما درآمد حدودی سه تا هشت میلیون ماهیانه را میتوان به طور متوسط برای آنها فرض کرد.
بازارکار جهانی رشته طراحی صنعتی
از نظر جهانی تحصیل در این رشته موقعیت‌های شغلی و حرفه‌ای بسیار زیادی را برای دانشجویان فراهم میکند. دانشجویان رشته طراحی صنعتی می توانند پس از فارغ التحصیلی به سرعت جذب بازار کار شوند؛ زیرا در سراسر جهان میزان تقاضا برای استخدام طراحان صنعتی بسیار بالا است و همچنین میزان درآمد طراحان صنعتی نسبت به مشاغل دیگر بسیار بیشتر است. طراحان صنعتی می توانند علاوه بر فعالیت در شرکت‌ها و کمپانی‌های بزرگ خارجی، به طور مستقل و به صورت پروژه‌ای کار کنند.
بنابراین در این موقعیت طراحان صنعتی در حرفه خود از آزادی عمل بسیار زیادی برخوردار هستند؛ همچنین به اقتضای شغلی که دارند باید به شهرها و کشورهای مختلف سفر کنند. این موقعیت‌ها مناسب افرادی است که به دنبال یک زندگی حرفه‌ای جذاب و پر جنب و جوش هستند و از روزمرگی بیزارند.
برگرفته از سایت : ایکاس