نابودی محتوا؛ چرا گذشته در اینترنت ناپدید شده است؟
پردیس فناوری کیش-مشاوره تخصصی صنعت و مدیریت
اینترنت هنوزهم بایگانی کاملا منسجمی از گذشته‌‌ی خود ندارد. بسیاری از محتواهای ارزشمند امروزیِ ما به سرنوشتی مشابه‌با اطلاعات دوران اولیهی ظهور اینترنت دچار خواهند شد: نابودی.
در سال ۲۰۰۵، الکس تیو، جوانی بود که رؤیایی یک‌میلیون‌دلاری در سر می‌‌پروراند. تیو ۲۰ ساله به این می‌‌اندیشید که چگونه می‌‌تواند از پسِ هزینه‌‌های تحصیلش برآید. او سخت نگران هزینه‌‌ای بود که به‌‌زودی سربه‌فلک می‌‌کشید؛ پس، تصمیم گرفت یادداشتی با این مضمون برای خود بنویسد: «چطور میلیونر شوم؟» ۲۰ دقیقه بیشتر طول نکشید که او به پاسخ پرسشش رسید.
تیو وب‌‌سایتی به‌نام Million Dollar Homepage راهاندازی کرد. مدل کسب‌‌وکار این وبسایت بسیار ساده بود: در صفحه‌‌ی اول وبسایت، یک میلیون پیکسل فضا برای درج آگهی وجود داشت. این فضا در قالب بسته‌‌های ۱۰۰ پیکسلی و با هزینه‌‌ی تنها یک دلار در ازای هر پیکسل به‌‌فروش می‌‌رسید. وقتی شما این پیکسل‌‌ها را می‌‌خریدید، دیگر تا ابد مال شما بودند. ایده ساده بود: با فروش آخرین پیکسل از این مجموعه، تیو نیز میلیونر می‌‌شد. دستِ‌کم این نقشه‌‌ای بود که وی آن زمان در سر می‌‌پروراند.
تیو درمجموع مبلغی معادل ۵۰ یورو برای ثبت دامنه و خرید میزبانی وب‌سایتش صرف کرد. بدینترتیب، صفحه‌‌ی اصلی میلیون‌دلاری در ۲۶اوت۲۰۰۵ راهاندازی شد. تبلیغ‌کنندگان پیوسته پیکسل می‌خریدند و آنچه دراختیارشان قرار می‌‌گرفت، عبارت بود از لینکی از وبسایت به‌‌همراه تصویری کوچک و یک خط نوشته که هنگام قرارگرفتن اشاره‌‌گر روی تصویر کسب‌‌وکارشان ظاهر می‌‌شد.
پس از گذشت بیش از یک ماه، به‌‌لطف کنجکاوی مردم و البته توجه رسانه‌ها، وبسایت ساده‌‌ی تیو توانست ۲۵۰,۰۰۰ دلار درآمد کسب کند. در ژانویه‌‌ی سال ۲۰۰۶، آخرین مجموعه‌ی هزارپیکسلی از این وبسایت نیز در حراجی به‌‌قیمت ۳۸.۱۰۰ دلار فروخته شد و بدینترتیب، تیو توانست یک‌میلیون دلار درآمد به‌دست آورد.
هم‌اینک، صفحه‌‌ی اصلی میلیون‌دلاری تقریبا ۱۵ سال بعد از تاریخ ساخت، هنوز دردسترس است. بسیاری از مشتریان این وبسایت، ازجمله روزنامه‌‌ی تایمز بریتانیا و سرویس‌های مسافرتی معروف و حتی پرتال آنلاین یاهو، در ازای یک‌‌بار پرداخت هزینه توانستند تمام این مدت را میزبان این وبسایت آگهی باشند. این وبسایت همچنان روزانه چندین‌هزار بیننده دارد. با‌این‌حساب، باید اقرار کرد این سرمایه‌‌گذاری چندان بدی هم برای آگهی‌‌دهندگان نبوده است.
تیو که درحال‌حاضر مسئولیت اداره‌ی Calm، اپلیکیشنی با محتوای مدیتیشن و ذهن‌‌آگاهی را برعهده دارد، حقیقتا به یک میلیونر تبدیل شد. باوجوداین میراث او در سال ۲۰۰۵، امروزه به چیز دیگری تبدیل شده است: موزه‌‌ای زنده از دوران اولیهی اینترنت. ۱۵ سال ممکن است زمان زیادی به‌نظر نرسد؛ اما از دیدگاه اینترنت، این دوره دستِ‌کمی از یک دوره‌‌ی زمین‌شناسی ندارد. حدود ۴۰ درصد از پیوندها در صفحه‌‌ی اصلی میلیون‌دلاری اکنون متعلق به وب‌سایت‌‌هایی هستند که دیگر وجود ندارند. با کلیک بر بسیاری از آن‌‌ها نیز به دامنه‌‌هایی کاملا متفاوتی هدایت خواهید شد؛ گویی مدت‌ها پیش نشانی اینترنتی اصلی این وب‌‌سایت‌‌ها به مالکان جدید فروخته شده‌اند.
صفحه‌‌ی اصلی میلیون‌دلاری نشان می‌دهد چگونه فروپاشی این دوران اولیه از حیات اینترنت کاملا از دیدگان ما پنهان مانده است. در دنیای آفلاین، تعطیلی روزنامه‌‌ای محلی اغلب با پوشش گسترده‌‌ی خبری همراه است؛ اما در دنیای آنلاین، وب‌‌سایت‌‌ها اغلب در سکوت می‌میرند و تنها سرنخی که می‌‌توانید از آن ببینید، صفحه‌‌ای خالی است که با کلیک روی لینک، با آن مواجه خواهید شد.
استفن داولینگ نیز یکی از افرادی بوده که حدود ۱۰ سال پیش در وبلاگ موسیقی و نیز بخش موسیقی شرکت AOLمشغول‌به‌‌کار بوده است. او میگوید تاکنون صدها مطلب بررسی و اخبار موسیقی و مصاحبه با هنرمندان برای AOL نوشته است. باوجوداین در کمال شگفتی، اکنون میگوید دیگر هیچ نشانه‌‌ای از پیشینه‌ی فعالیت‌‌های او در سراسر وب دیده نمی‌‌شود.
در آوریل۲۰۱۳، AOL به‌‌یکباره همه‌‌ی وب‌سایت‌های موسیقی خود را تعطیل کرد و فعالیت ده‌ها نفر از ویراستاران و صدها نویسنده‌ی شاغل در این بخش‌ها، پس از چندین سال متوقف شد. از تمامی آن بانک اطلاعات، تنها اندکی محتوا به‌‌همراه تعدادی مقالات ذخیره‌شده در اینترنت آرشیو (Internet Archive) به‌‌جای ماند.
«اینترنت آرشیو» بنیادی غیرانتفاعی واقع در سان‌فرانسیسکو است که در اواخر دهه‌‌ی ۱۹۹۰، بروستر کال، مهندس کامپیوتر، آن را راهاندازی کرد. این بنیاد عضوی برجسته در میان گروهی از سازمان‌ها در سراسر دنیا است که همگی تلاش می‌کنند بخشی از آخرین بقایای دهه‌‌ی اول حضور اینترنت پیش از ناپدیدشدن کامل آن را نجات دهند.
دم وندی‌هال، مدیراجرایی مؤسسه‌‌ی علوم وب از دانشگاه ساوثمپتون، درباره‌ی دستاورد این آرشیو به‌‌صراحت میگوید:
اگر آن‌‌ها نبودند، اکنون هیچ محتوای اولیه‌‌ای برای کار دراختیار نداشتیم. چنانچه بروستر کال اینترنت آرشیو را بنیان‌‌گذاری نکرده بود و بدون آنکه منتظر اخذ مجوز بماند، این اطلاعات را ذخیره نمی‌‌کرد، همه‌‌چیز را از دست داده بودیم.
.