قصد AMD استیلای انویدیا بر بازار پردازنده‌های گرافیکی

ردیس فناوری کیش-طرح مشاوره تخصصی صنعت- گروه فن آوری:

اگرچه انویدیا پردازنده‌های گرافیکی نسل جدید خود را با فناوری رهگیری پرتو و محاسبات هوش مصنوعی روانه بازار ساخته، اما نسل جدید پردازنده‌های AMD هم حرف‌های زیادی در حوزه فناوری ساخت و حافظه گرافیکی برای گفتن دارد.

پس از رونمایی ای‌ام‌دی (AMD) از کارت گرافیک Radeon VII با فناوری ساخت ۷ نانومتری و عملکردی تحسین برانگیز، مدیرعامل انویدیا جن‌سون هوانگ به محصول جدید AMD اصلا روی خوشی نشان نداد. هوانگ در صحبت‌های خود کارایی کارت گرافیک پرچم‌دار AMD را ناامید کننده دانست و گفت: «هیچ چیز جدیدی در مورد این کارت وجود ندارد». هوانگ در گفت‌وگو با PC WORLD می‌گوید: «این کارت نه از تکنیک رهگیری پرتو استفاده می‌کند و نه از هوش مصنوعی. حتی با چنگ زدن به فناوری ساخت ۷ نانومتری و حافظه‌ی فوق سریع HBM به سختی با کارت RTX 2080 برابری می‌کند‌»

مدیرعامل انویدیا البته بسیار معترض بود؛ اما شاید این‌ صحبت‌ها ناشی از نگرانی‌های هوانگ باشد. بنابر آزمایشاتی که در خلال نمایشگاه CES به اجرا درآمد‌، کارت Radeon VII AMD در اجرای انیمیشن سه‌بعدی و ویرایش ویدئو با اختلاف RTX 2080 را پشت سر گذاشت. کارت گرافیک پرچم‌دار AMD حتی به هنگام اجرای بازی Strange Brigade و یک سری عناوین دیگر در رزولوشن 4K بهتر از RTX 2080 ظاهر شد.

از طرف دیگر، در حالی‌که انویدیا به‌تازگی از فناوری ۱۲ نانومتری در سری جدید کارت‌های گرافیک ‌‌RTX استفاده کرده است، تنها رقیب درخور وی AMD، در کارت‌های جدید خود به سمت فناوری ساخت ۷ نانومتری حرکت کرده است. انویدیا گذشته از نقد سطح کارایی کارت گرافیک حریف، به فقدان قابلیت‌هایی (که در انحصار اوست) نظیر تکنیک رهگیری پرتو، G-sync و DLSS Anti-Aliasing خود که مبتنی بر هوش مصنوعی است، در کارت Radeon VII یورش برد.

بااین‌حال، این فناوری‌ها هنوز خود را برای گیمرها به اثبات نرسانده و به هیچ وجه به تولید‌کنندگان محتوا کمکی نمی‌کند. اگر قابلیت‌های رهگیری پرتو نتواند آنطور که باید و شاید خود را نشان دهد و AMD بر حرکت طراحی و تولید خود با قیمت کمتری ادامه دهد، سال‌های آینده برای انویدیا چندان خوشایند نخواهد بود.

انویدیا همچنان بر بازار غلبه دارد

با تمام این حرف‌ها، انویدیا همچنان بر بازار پردازنده‌های گرافیکی استیلا دارد و سطح کارایی محصولات آن در CES 2019 به وضوح دیده شد. انویدیا امسال بازار لپ‌تاپ‌های گیمینگ را نیز با طراحی کاملاً جدید RTX Max-Q در دست خود دارد. خیلی از سازندگان مطرح لپ‌تاپ محصولاتی سریع و سبک را بر پایه‌ی پردازنده‌های انویدیا معرفی کرده‌اند. انویدیا توانسته تراشه‌های خود را آن‌قدر جمع و جور بسازد که جایگذاری تراشه‌ی گرافیکی RTX 2080 Max-Q در یک نوت‌بوک ۲ کیلوگرمی به‌راحتی امکان‌پذیر است که البته شاهکاری تحسین برانگیز است.

هوانگ در آخرین نطق رسمی خود در CES 2019 بیشتر درباره‌ی تکنیک رهگیری پرتو صحبت کرد تا تراشه‌های Max-Q.

او در آغاز تعدادی تصویر گرافیکی از رهگیری پرتو را به حضار نشان داد و سپس تاثیر این فناوری را در افزایش کیفیت اجرا و جلوه‌های بصری بازی Atomic Heart در معرض نمایش قرار داد. پس از آن هوانگ توان تکنیک DLSS Anti-Aliasing مبتنی بر هوش مصنوعی انویدیا را در نرم کردن لبه‌های خشن ناشی از پیکسلیشن در رزولوشن 1440p به رخ مخاطبانش کشید و در پایان دمویی دیدنی را از بازتاب و پراکنش نور از سطوح صیقلی و آینه‌ای در بازی Justice به نمایش درآورد.

انویدیا پس از رونمائی از کارت گرافیک میان‌رده‌ی RTX 2060 خود که برچسب قیمت نه‌چندان ارزان ۳۴۵ دلاری خورده، با شور و هیجان در مورد اضافه شدن امکان اجرای G-Sync در برخی از مانیتورهای برخوردار از فناوری Freesync AMD سخن گفت. جن‌سون هوانگ از پشتیبانی تعداد انگشت‌شماری از مانیتورهای Freesync از قابلیت G-sync خبر داد، اما گفت که این پایان راه نخواهد بود. وی تصریح کرد که اختراع همگام‌سازی تطبیق‌پذیر ‌‌(Adaptive Sync) متعلق به انویدیا است و نسبت به کارکرد صحیح بسیاری از مانیتورهای Freesync ابراز تردید کرده و افزود: «آن‌ها حتی با کارت‌های گرافیک انویدیا هم درست کار نمی‌کنند».

با تمام این اوصاف، تاکنون با آمیخته‌ای از نظرات و رویکردهای مختلف به فناوری نوظهور رهگیری پرتو رو‌به‌رو هستیم. بسته‌ی به‌روزرسانی جدیدی که برای بازی Battlefield V عرضه شد، پرش‌های فریم ناگهانی (Stuttering) و برخی مشکلات دیگر بازی را تا حدودی رفع کرد، اما همچنان نرخ فریم بازی با غیر‌فعال کردن RTX تا حدوداً دو برابر افزایش می‌یابد. قابلیت DLSS هم بر جذابیت صحنه‌های بازی می‌افزاید، اما کماکان از اجرای روان بازی می‌کاهد. نتیجه نهایی با فعال کردن این تکنیک‌ها می‌تواند باعث ایجاد تصاویر گرافیکی زیباتری شود؛ اما شرکت‌های سازنده بازی‌های PC باید تلاش بسیار بیشتری بکنند تا هر دو قابلیت به‌صورت روان به اجرا درآید و البته در گوشه‌ی ذهن خود اطلاع داشته باشند که تکنیک‌های یاد شده روی کارت‌های AMD کار نخواهد کرد.

هوانگ می‌گوید فناوری Freesync حتی روی مانیتورهایی که از آن پشتیبانی می‌کنند هم مشکل‌ساز است؛ اما این گفته‌های مدیر انویدیا با تجربیات کاربران همخوانی چندانی ندارد. قابلیت G-sync به‌خصوص با کاهش نرخ تازه‌سازی تصویر مانیتور قطعا بهتر کار می‌کند و خیلی از گیمرها و کارشناسان بررسی‌گر چنین نظری دارند. بااین‌حال خیلی‌ها فکر می‌کنند مبالغ زیادی که صرف خرید مانیتورهای G-sync انویدیا می‌شود، ارزش آن را ندارد. این هم روش دیگری است که انویدیا کاربرانش را در اکوسیستم خود محصور می‌کند، قدرت بیشتری ارائه می‌دهد و بهایش را مطالبه می‌کند(البته هر دو شرکت به‌تازگی از استانداردهای جدید همگام‌سازی خود Freesync 2 و G-sync Ultimate رونمائی کرده‌اند).

انویدیا اصلا نمی‌تواند روی فروش پردازنده‌های گرافیکی خود به کاربران ورک‌استیشن‌ها برای ویرایش ویدئو، ساخت انیمیشن ۳ بعدی و کارهای سخت گرافیکی حساب باز کند. با اینکه انویدیا خیلی روی امکان ویرایش آنی ویدیوهای 8K مانور می‌دهد، فناوری‌های رهگیری پرتو و DLSS هنوز نمی‌تواند کمکی به تولید‌کنندگان محتوا بکند.

پاسخ متقابل AMD به انویدیا با فناوری ساخت ۷ نانومتری

امسال ‌AMD نه‌تنها با معرفی نسل سوم رایزن با فناوری ساخت ۷ نانومتری خواب آرام اینتل را برهم زد، بلکه با رونمائی از کارت گرافیک پرچم‌دار خود یعنی Radeon VII با برچسب قیمت ۶۹۹ دلاری عرصه را بر انویدیا تنگ‌تر از گذشته کرد. کارت گرافیک پرچم‌دار AMD به کمک قلبِ تپنده‌ی تراشه‌ی Vega 20 با لیتوگرافی ۷ نانومتری، احتمالاً توانی برابر با RTX 2080 با قیمت ۷۹۹ دلاری خواهد داشت؛ هرچند این کارت فاقد ویژگی‌هایی مثل رهگیری پرتو و DLSS است که فعلاً در انحصار شرکت رقیب است. Radeon VII همچنان اولین پردازنده‌ی گرافیکی جهان است که از فناوری ساخت ۷ نانومتری استفاده می‌کند؛ یعنی درحال حاضر از لحاظ فناوری تولید فرسنگ‌ها جلوتر از فناوری ۱۲ نانومتری رقیب حرکت می‌کند.

AMD مدعی است که کارایی کارت گرافیک پرچم‌دار خود در زمینه‌ی گیمینگ در همان حد و اندازه‌های RTX 2080 است و حتی در خیلی از عناوین گیم بهتر از رقیب عمل می‌کند. علاوه‌بر این، AMD اثبات می‌کند که عملکرد پردازنده‌ی گرافیکی Radeon VII این شرکت هنگام ویرایش ویدیوهای 8K و فرآیندهای تصحیح رنگ و وظایفی از این دست بهتر از کارت پرچم‌دار انویدیا عمل می‌کند. با تمام این اوصاف، همه‌ی آن چیزی که در CES 2019 از AMD در حوزه‌ی لپ‌تاپ‌های گیمینگ دیدیم، لپ‌تاپ‌های TUF ایسوس (ASUS) بود که به پردازنده‌های رایزن ۵ و پردازنده گرافیکی مجزای RX 560 مجهز بود. تصور می‌شود که به‌زودی AMD پردازنده‌های گرافیکی موبایل بیشتری را روانه‌ی بازار مصرف کند؛ اما در حال حاضر این بازار تماماً در تسخیر انویدیا است.

گفتیم که کارت Radeon VII از تکنیک رهگیری پرتو و و ترفندهای رندرینگ بر پایه‌ی هوش مصنوعی پشتیبانی ‌‌نمی‌کند؛ اگرچه هنوز تاثیرات قابل توجهی از این فناوری‌ها در عرصه‌ی گیمینگ ندیده‌ایم. AMD تصدیق کرده است که RTX بالاخره به ویژگی کلیدی و مهمی برای گیمرها در زمینه‌ی گیمینگ تبدیل خواهد شد. دکتر لیزا سو مدیرعامل AMD می‌گوید:

رهگیری پرتو در حال حاضر عمیقا در دست توسعه است و این توسعه در هر دو حیطه‌ی نرم‌افزار و سخت‌افزار در جریان است. در حال حاضر مصرف‌کننده‌ی نهایی مزایای زیادی در استفاده از این فناوری نمی‌بیند؛ چرا که تمام بخش‌های این اکوسیستم هنوز آماده نیست.

تکلیف گیمرها چیست

دیدن اینکه AMD با فناوری ساخت تراشه‌ی ۷ نانومتری خود، حداقل بر حسب چگالی ترانزیستورها از رقیب دیرینه‌اش انویدیا جلوتر است، موضوع دلگرم‌کننده‌ای است. با نگاهی به نوع قیمت‌گذاری کارت‌های مجهز به فناوری RTX انویدیا نسبت به کارت های نسل قبلی GTX این شرکت (RTX 2060 در بدو انتشار برچسب قیمت ۳۴۵ دلاری خورد، درحالی‌که GTX 1060 در بدو ورود به بازار ۱۰۰ دلار ارزان‌تر بود)، مشخص است که هر نیرویی که انویدیا را به رقابت وادارد، به نفع مصرف‌کننده‌ی نهایی عمل خواهد کرد.

به نظر می‌رسد Radeon VII به خوبی با RTX 2080 از نظر توان پردازشی برابری می‌کند. ولی با این وجود خیلی از کاربران برای بهره‌مندی از مزایای فناوری‌های جدید انویدیا یعنی رهگیری پرتو و Anti-Aliasing بر پایه‌ی هوش مصنوعی قید این ۱۰۰ دلار اضافه‌تر را می‌زنند.

اگر AMD عرصه را در قیمت بر رقیب خود تنگ‌تر کند، انویدیا انگیزه‌ی لازم برای کاهش قیمت محصولاتش را پیدا می‌کند و نبرد قیمت‌ها میان شرکت‌ها همواره به نفع مصرف‌کنندگان نهایی بوده است.

AMD به احتمال زیاد مدت زیادی پیشتاز رقابت در زمینه‌ی لیتوگرافی تراشه‌های خود نخواهد ماند و انتظار می‌رود انویدیا به‌زودی وارد عرصه‌ی تولید پردازنده‌های ۷ نانومتری شود (خوب است بدانید تراشه‌های هر دو شرکت AMD و انویدیا را شرکت تایوانی TSMC می‌سازد).

مشکلی که دراین‌میان وجود دارد این است که بازار به سمت چند پاره شدن به پیش می‌رود. انویدیا در تلاش برای حفظ برتری و استیلای خود در بازار پردازنده‌های گرافیکی، بر فناوری‌های انحصاری‌اش مثل رهگیری پرتو، DLSS و G-sync تاکید خیلی زیادی دارد. در عین حال انویدیا تاکید کمتری بر مواردی مثل ترافلاپس‌ها و پهنای باند حافظه گرافیکی دارد که در آن AMD توان رقابت مستقیم با وی را دارد. مصرف‌کنندگان نهایی و طراحان گیم سرانجام باید یکی از این دو اکوسیستم جداگانه را برگزینند و دیگری را کنار بگذارند.

با از دست رفتن بازار ارزهای دیجیتال، هر دو شرکت در تلاش برای تصاحب اندکی سهم بیشتر از بازار پردازنده‌های گرافیکی هستند. گیمرهای رایانه‌های شخصی هنوز به‌خاطر دوران رواج بیت‌کوین‌ها که باعث افزایش شدید قیمت کارت‌های گرافیک شد، دلخور هستند. در چنین شرایطی هر دو شرکت، بخصوص انویدیا که صدرنشین این بازار است، باید به هر شکل ممکن مشتریان خود را حفظ کنند و به آن‌ها برای خریدن کارت‌های جدید خود انگیزه بدهد. ولی در عوض شاهد آن هستیم که در دور‌ه‌ی فناوری‌های گرافیکی نو‌ظهور، کاربران بیش از گذشته سردر‌گم شده‌اند (و البته مورد سواستفاده قرار گرفته‌اند).